Juiste plaats, juiste moment

Na onze eerste kennismaking in Amritsar met het sikhisme, zijn we verder getrokken naar het boeddhisme in Dharamsala. Dat is de plek waar de Dalai Lama nu woont, nadat hij in 1959 is gevlucht uit Tibet vanwege de chinese repressie. Dat hij toen in India terecht kon en asiel kreeg, zegt veel over de ruimhartigheid en de democratische waarden in India.

In de loop van de jaren is hier een echte tibetaanse enclave ontstaan. We zien hier veel monniken over straat lopen en mensen van tibetaanse origine, want vele tibetanen hebben de Dalai Lama moeten volgen in zijn vlucht over de bergen voor de chinese onderdrukking. Toch kent deze plaats een andere sfeer dan we gewend zijn uit Tibet zelf of van tibetaanse plekken in Nepal. Daar waar Tibet een ruige hoogvlakte is, ligt Dharamsala in een bergachtig en groen gebied. Het lijkt ons dat de Dalai Lama hier weinig herkent van Lhasa. Dat zal het bestaan hier af en toe eenzaam maken, bedenken wij ons. Enige troost kan hij wellicht putten uit de fraaie blik op de eerste toppen van de Himalaya. Die zijn wel indrukwekkend. Maar van boeddhistische oorspronkelijkheid is hier geen sprake. Niet zo raar als je je bedenkt dat deze gemeenschap zich hier nog geen vijftig jaar geleden heeft gevestigd. Zo is de tempel van de Dalai Lama een relatief modern gebouw en blijft het een bergstadje in India. Dat betekent veel smalle weggetjes met veel toeterende auto's en heilige koeien. Dat is een grappige samensmelting van het boeddhisme en het hindoeïsme. Ondanks deze hectiek, arriveren wij in een prettige omgeving. De stem van de Dalai Lama is namelijk versterkt te horen vanuit de tempel waar hij een 'teaching' verzorgt. We hebben geluk! De Dalai Lama is 'thuis'. Dat is bijzonder, want zo vaak is hij er niet. Veelal is hij in het buitenland om het lijden van het tibetaanse volk onder de aandacht te brengen van de wereldleiders. En als hij er wel is, prefereert hij rust gelet op zijn leeftijd. We besluiten om de volgende morgen vroeg naar de tempel te gaan. Misschien kunnen we een glimp van hem opvangen.

Al om half acht 's ochtends wandelen we naar de tempel tussen tibetaanse pelgrims en rare zweverige westerlingen. De menigte is op weg naar de Dalai Lama en duidelijk opgewonden. Als iedereen langzaam zijn plekje rond de tempel inneemt, ontstaat er een aangename rust en stilte. Op een gegeven moment valt er als het ware een stilte over de stilte. En dan is het zover. Op een paar meter van ons vandaan wandelt de Dalai Lama naar de tempel. En het blijft muisstil. Met veel respect buigen we voor de oude maar olijke en energieke man. Deze man dwingt zoveel respect af, daar zwaai je niet naar daar buig je voor. We voelen letterlijk een 'vibe' door ons heen gaan. Een paar minuten later voelen we ons wat beduusd en verward en horen we nog een stuk van zijn teaching. Diep onder de indruk drinken we een kopje koffie in de veronderstelling dat het allemaal voorbij is. Niets is minder waar. Als we een paar uur later even naar de tempel teruggaan om alle indrukken nog eens op ons te laten inwerken, horen we dat de Dalai Lama pauzeert alvorens zijn teaching te vervolgen. We zien weer een flink aantal tibetanen die in spanning aan het wachten zijn. Een oudere vrouw zit er al helemaal klaar voor. Ze houdt vol trots en verwachting een zijde witte sjaal vast in haar handen. Vastbesloten om deze aan de Dalai Lama te geven. Dit keer staan we helemaal vooraan en zien we hem op zo'n anderhalve meter aan ons voorbijgaan. Hij kijkt onze kant op, lacht en ziet er ontspannen uit. En wederom is het muisstil. De stilte maakt bijna geluid. Wij zijn gelukkig dat we dit mogen meemaken. Zo dichtbij, zo echt, zo puur en zo ontspannen.

Als hij de tempel weer is ingegaan, moet hij er ook weer uit terug komen. We blijven daarom in de kou wachten tussen de tibetanen en een enkele westerling. Het wachten wordt beloond. Omdat het programma ten einde is, laat hij zich nu per auto vervoeren naar zijn woning. En weer is er die stilte en die 'vibe'. Je voelt gewoon dat hij er aankomt. Hij neemt de tijd om invaliden en ouderen gedag te zeggen. Helaas wordt de oude dame met de zijde sjaal overgeslagen. Weer staan we vooraan als hij zijn 'dienstauto' instapt. Daar waar zogenaamd belangrijke mensen meestal achterin gaan zitten, neemt de Dalai Lama enthousiast plaats op de bijrijdersstoel, voorin de bescheiden Suzuki Jeep. Dat zegt veel over hem, vinden wij. De auto passeert ons op een halve meter met een vrolijk zwaaiende Dalai Lama. Hij rijdt door de poorten van de tempel de berg op, op weg naar zijn zwaar beveiligde woning. Behalve het Indiase leger, zijn alleen de apen in staat om daar te komen...

Wij zijn er stil van en moeten er echt even van bijkomen. Er is iets bijzonders gebeurd vandaag, ook met ons. Zou dit zijn wat mensen met een spirituele ervaring bedoelen? We moeten denken aan een gedicht van Stef Bos: 'En ik zei: dit is de eerste keer dat ik in iets geloof. Ik geloof. Vraag niet in wat, maar ik geloof in deze dag!'